هنرمندنیوز: فیلم “دلبستگی های دودَن بوفان” که در زبان های دیگر “دلبتسگی به چیزها”و گاه نیر “پوت او فو”(گونه ای خوراک شبیه به آبگوشت اما با سبزیجات گوناگون) برگردانده شده و جایزه بهترین کارگردانی را برای “تران آن هونگ”، کارگردان فرانسوی ویتنامی تبار (بوی پاپایای سبز و سیکلو) به ارمغان آورد و سپس از سوی فرانسه به کمیته اسکار معرفی شد، هم اکنون بر پرده سینمای فرانسه است. فیلمی که در آن کارگردان، پیش بند می بندد و ما را به سر میز هنر آشپزی فرانسه دعوت می کند. بازهم فیلمی که دست کم شماری از منتقدان فرانسوی آن را نپسندیدند.
آنهائی که آن را دوست نداشتند، به آن خندیدند و آن را زیادی شسته و روفته خواندند. اما شماری دیگر، ازجمله خود من که هوادار هنر آشپزی هستم، از دقت فیلمبرداری به هنگام تهیه خوراک های پر از فن و ظرافت گنجینه بی همتای آشپزی فرانسه بسیار لذت بردیم.
دیدگاه آنهائی که پسندیدند ویا نپسندیدند
این فیلم که برگرفته است از کتاب “زندگی و دلبستگی دودَن-بوفان، خوراک شناس” ، اثر “مارسل روف”، دلبستگی به هنر آشپزی ی “دودَن بوفان”، سرآشپز و خوراک شناس سرشناس فرن نوزدهم را به نگاره می کشد.
او که نفشش را “بنوآ ماژیمل” بازی می کند و دستیار و محبوبه اش “اوژنی” (ژولیت بینوش) آنچنان با این هنر در هم آمیحته اند که گوئی سه عضو یک بدن هستند.
در این فیلم، کارگردان به کمک جایگاه مناسب دوربین و حرکت آن وهم چنین بازی نور و کنار هم قرار دادن رنگ ها، چند و چون روند تهیه خوراک های گونه گون را در قرن نوزدهم و همچنین شیوه ی سرو آنها را با مهارت نشان می دهد. او نه تنها چشم را خیره می کند، بلکه تماشاگر را با خود به دور همه وسائل آشپزخانه می چرخاند و به او آشپزی می آموزد.. و یا دست کم درش این انگیزه را به وجود می آود. . در کنار هنر آشپزی، داستان عشق میان این آشپز بنام و همکار زنش با ظرافت و پرده پوشی هنر آشپزی را همراهی می کند. در واقع عشق و دلبستگی نیز همگام با خوراک ها به ارامی می جوشند اما، همچون نتیجه پایانی، غافلگیر نیز می کنند. این درحالی است که “دودَن” بر ازدواج با “اوژنی” پامی فشارد، “اوژنی” اما نیازی به افزودن یک ادویه یا ماده ای تازه به خوراکی که در شکل همیشگی اش دلچسب و خوشمزه است، ندارد و خواست او را رد می کند.
البته کسانی که فیلم را دوست نداشتند از بازی “ژولیت بینوش” و “بنوآ ماژیمل” (هنرپیشه ای که در سه فیلم حاضر در کن نقش آفرینی کرده بود) هم ایراد گرفتند..و آن را آمیخته ای از خامه، ادویه و عشق دانستند.
اما چگونه خامه، ادویه، سس، گیاهان خوش بو و دلبستگی می توانند فیلمی این چنین دلپذیر به وجود آورند ؟
پاسخ این پرسش در این است که فیلم با سادگی بسیار هنر نمائی و دلبستگی زوجی را نشان می دهد که جوانی و ۲۰ سال از زندگی شان را درکنار تنور و قابلمه پشت سر گذاشته اند و جز از راه آشپزی همراه با لطافت، زاه دیگری برای بازگو کردن احساسشان نمی شناسند. بیان عشق از راه تهیه خوراک های بی همتا و شاهانه، همراه با مسابقه دادن برای شگفت زده کردن دیگری، ونیز کار بسیار خوب دوربین “جوناتان ریک بور”، صحنه هایی جادوئی می آفرینند. گفتنی است که زوج “بینوش” و “ماژیمل”، در گذشته، در سال ۱۹۹۸، در فیلم “بچه های قرن” با یکدیگر همبازی و دلباخته یکدیگر شدند. در آن زمان “بینوش” ده سال بزرک تر از “مازیمل” وهنرپیشه ای سرشناس و برنده جایزه اسکار بود. بک سال بعد، آنها داری یک فرزند دختر شدند اما زندگی خانوادگی خود را بسیار پنهان نگه داشتند. در سال ۲۰۰۴ این همزیستی به پایان رسید و اکنون آنها پس از سالها جدائی، یکدیگر را در برابر دوربین باز می یافتند و شاید لطافت بازی آنها بازمانده عشقشان به یکدیگر در گذشته بوده است .
هارمونی و سکوت همراه با حرکات کاملا حساب شده و دقیق نشان می دهند که چگونه سنت آشپزی راه خود را در درازای تاریخ پیموده است. سنتی که در همه جا یافت نمی شود و چند کشور محدود، از جمله پارسه یا ایران، آن را دارند اما هرگز نتوانسته اند آن را جهانی سازند وبشناسانند. در حالی که هنر آشپزی فرانسه و چین در همه جا زبانزد است. که البته به این معنا نیست که در همه کشورها آشپزی و چند خوراک خوشمزه وجود ندارند. اما هنر و سنت آشپزی چیز دیگری است.
پس به باور من فیلم “دلبستگی های دودَن بوفان”، فیلمی بسیار زیبا و دلچسب را، که به یک سمفمونی بسیار موزون شبیه است، باید دید اما نه با شکم گرسنه و خالی!!
«شهلا رستمی»
ثبت دیدگاه